Birleşik Krallık Avrupa Birliği'ne veda ediyor - Brexit

Efendim, İngilizler'de yüzyıllardan beri süre gelen bir bağımsızlık, bir üstte olma hissi var. Bu düşüncenin verdiği azim çerçevesinde, tarih sahnesinde hep ilk sıralarda yer aldılar hatta uzunca bir dönem dünya sahnesinde liderlik rolü bile oynadılar.

O kadar doğru adımlar attılar ki, o eski Britanya İmparatorluğun'dan eser kalmamasına rağmen, hala dünyada sözü geçen sayılı ülkeler arasında yer almaktalar. İşte bu noktada, konuyu daha fazla uzatmadan British ve Exit kelimelerinden türetilmiş olan Brexit konusunda bir şeyler karalamak istiyorum.

Öncelikle, bir çok ülkede Avrupa Birliğin'den ayrılma düşüncesine sahip oluşumlar ve insanlar bulunuyor. Fakat bu oluşumlardan en başarılısı İngiltere'deydi ve önemli politikacıların desteğini de arkasına alınca, işler çığrından çıktı. 2016 Haziran ayında referanduma gidildi. Bir çok anket, araştırma, hatta dünyanın büyük bir kısmı referandumun olumsuz sonuçlanacağını tahmin ediyorken, Brexit %52 oy oranı ile halk tarafından onaylandı.

İşte büyük sıkıntı da bu noktada başladı. Bu sonuç, iyi bir neticeden çok, ülkeyi ikiye bölen bir karardan ibaretti. Çünkü ülkenin neredeyse yarısı buna karşı çıkmaktaydı. Özellikle de ayrılık kararının gerçekleşmeyeceğinden emin olan büyük bir kesim, her zaman ki gibi oy kullanmaya bile gitmemişti.

Aradan yıllar geçti ve bir çok seçim yapıldı. Hatta 2 başbakan işin üstesinden gelemeyip istifa etmek zorunda kaldı, ta ki şimdiki fanatik Brexitçi başbakan Boris Johnson başa gelene kadar bu karışıklık hep sürdü. Boris Johnson'un dedelerinden birinin Çankırı'lı bir kimse olduğunu da dipnot olarak ekleyelim ama bunun bize hiç bir faydası yok :) Bütün protestolara ve karşıt görüşlere rağmen diretti ve son seçimlerle birlikte parlamentoda üstünlüğü elde edip, Brexit sürecine son noktayı koydu.

İngilizler neden Avrupa Birliği, AB'den ayrılmak istiyor?

• Yabancılardan bıkmış durumdalar, işsizliğin en büyük sebebinin yabancılar olduğunu düşünüyorlar fakat yabancılar olmadan bugünlere gelemeyecek olduklarını pek de kabul etmek istemiyorlar.
• Sistemi sömüren Avrupalılar: Bu konuda çok haklılar, belki de en haklı oldukları taraf bu olabilir. Herhangi bir Avrupalı, İngiltere'ye gelip, kayıt olup işsizlik maaşı almaya başlayabiliyordu. İngiliz para birimi olan Pound'un da güçlü olmasıyla birlikte bu işsizlik maaşı, özellikle Doğu Avrupa ülkeleri için oldukça yüksek rakamlara tekabül ediyor. Aynı zamanda bu işsizlik maaşı vb. yardımları alanlar, kaçak olarak başka işlerde de çalışıyorlardı. Özellikle Polonyalılar bu konuda oldukça öne çıkıyorlar. Şu sıralarda Bulgarlar'da çok fazla, vatandaşlık alan Türklerin büyük bir kısmı da bunu kullanıyor.
• Suç oranı. Evet, tipik bir İngiliz'in, Doğu Avrupa'dan gelen bir kişiye oranla suç işleme oranı çok daha düşük ama yine de büyük bir etken olduğunu düşünmüyorum. Bence suç oranını arttıranlar daha çok Avrupa dışından gelenler, haliyle Brexit ile pek alakası yok.
• Milliyetçilik: İngiltere'nin AB çatısı altında bağımsız olmadığını düşünüyorlar, bir nevi haklılar. AB içerisinde, Almanya ve Fransa kadar söz sahibi olamadılar.
• Politikacıların, ilerleyen süreçte ortaya çıkacak olan gizli anlaşmaları. Amerika Birleşik Devletleri, yani ABD ile çok daha yakın bir ilişkiye geçmek istiyorlar. Benzer kökenden gelip, iki ülkenin de aynı dili konuştuğunu düşününce, bu da gayet anlaşılabilir. Bu duruma, Türkiye ve Azerbaycan gibi bakabilirsiniz.

Brexit sonrası nelere dikkat etmeli?

• Öncelikle; 31 Aralık 2020 tarihine kadar, AB ile olan tüm anlaşmaların varlığını sürdüreceğini belirtelim. Yani aşağıda yazacaklarım ya da Brexit ile alakalı diğer bir çok husus için, 31 Aralık 2020 tarihine kadar işleyiş aynı şekilde devam edecektir. Hatta, bu işleyişin Haziran 2021 tarihine kadar uzatılması konuşuluyor fakat henüz bir netlik kazanmadı.
• Bir Avrupa Birliği ülkesi vatandaşı ya da AB vatandaşının bir yakını olup, Birleşik Krallık'ta yaşayanlar, kesinlikle "Settled Status" başvurusu yapmalı. Detaylı bilgiler için resmi websitesi: https://www.gov.uk/settled-status-eu-citizens-families
• Avrupa Birliği ülkesi vatandaşı olup İngiltere'ye gelmek isteyenler: pasaportlarını yenilemeli. Şuan ki duruma göre, yukarıda belirttiğim sürenin dolması ile beraber, kimlikleri ile Birleşik Krallığa giriş yapamayacaklar.
• Ankara Anlaşmalılar: Bu konuda çok fazla bilgi kirliliği var. Size vereceğim en net bilgi, şimdilik Ankara Anlaşmasının da, 31 Aralık 2020 tarihine kadar yürürlükte kalacağıdır. Fakat, Ankara Anlaşması başvuruları bu tarihten önce durdurulabilir ya da askıya alınabilir.

Brexit'in sonuçları neler olabilir?

Her ne kadar Brexit karşıtı olsam da, bence Brexit, kısa vadede oldukça zararlı olacak fakat iyi bir yönetim ile uzun vadede bir çok açıdan faydalı bir duruma evrilecektir.

İngilizler, özellikle daha iyi ticaret anlaşmalarına imza atıp, ilerleyen süreçte İsviçre/Norveç tarzı bir yaklaşımla AB içine dahil olabilirlerse, çok iyi bir iş çıkarmış olacaklar. Fakat yukarıda da değindiğim gibi, kısa vadede çok büyük zorluklar ile karşılaşılabilir. Zaten pahalı olan gündelik yaşama rağmen, özellikle sağlık ve gıda alanında bir çok ürünün gümrük vergisi ile birlikte fiyatının da yükseleceği söyleniyor. Bu ve buna benzer bir çok teori ortalıkta dolaşıyor, zamanla hepsini yaşayarak göreceğiz.

Ankara Anlaşması ile ilgili soru soran sevgili okurlar; Bu durum hakkında gelişmeleri yakından takip ediyorum. Bazı şeyler netleştiğinde, özellikle yetkili merciler açıklama yaptığında, Ankara Anlaşması'nı ve durumunu anlatan detaylı bir yazı yazmayı da planlıyorum.

Sevgiyle kalın.